Ruben en Marianne op reis: september 2013

Maandagochtend 12 augustus om 6.10 lokale tijd arriveerden we in Ulaanbaatar. De treinreis van Irkutsk naar Ulaanbaatar duurde 'slechts' 33 uur. Ruim 7 uur daarvan waren wachturen vol machtsvertoon en bureaucratie aan de Russische en Mongoolse grens. Maar Mongolië, daar zijn we dan!

Ulaanbaatar is een aparte stad. Terwijl veel steden in Europa al eeuwen bestaan is Ulaanbaatar heel lang niet meer geweest dan een vage nederzetting. Dat de straten in 1990 nog voor paarden en kamelen waren kunnen wij ons niet voorstellen. Tegenwoordig lijken er honderdduizenden auto's bumper aan bumper over het spaarzame asfalt te rijden. De stad is sinds 1990 namelijk exponentieel gegroeid tot ruim 1 miljoen inwoners en dat is duidelijk te zien in het straatbeeld. Hypermoderne gebouwen en zandpaden wisselen elkaar af. Met name achter de hoofdstraat is het een grote rotzooi. De uitlaatgassen en Russisch geinspireerde flatgebouwen geven een grauw beeld van de koudste hoofdstad ter wereld. Arm en rijk letterlijk en figuurlijk tegenover elkaar. We zijn erg benieuwd hoe deze stad zich de komende jaren gaat ontwikkelen. Een beetje stadsplanning kan geen kwaad.
Ulaanbaatar (UB) betekent overigens 'rode held': een directe verwijzing naar Sukhbaatar, een revolutionair leider in Mongolië aan het begin van de 20e eeuw.

In UB zijn we meteen op pad gegaan om een tour door Mongolië te boeken. Onze keuze viel op Tseren Tours, een Nederlands/Mongoolse organisatie. We dachten namelijk dat het goed was om zaken te doen met een half Nederlands bedrijf. Helaas bleek het tegendeel waar te zijn: we betaalden een fortuin en kregen er weinig voor terug. Hij beweerde ervaring te hebben met glutenintolerantie, maar gaf kilo's pasta mee. De kampeerspullen hadden hun beste tijd gehad. Tentjes met gaten en slechtwerkende ritsen, de matjes zo dun dat we er blauwe heupen van kregen (of zoals een andere Nederlander onderweg vermeldde: 'Daar laat ik thuis mijn hond nog niet op slapen!') en slaapzakken waarin we zelfs met kleren aan niet konden slapen van de kou. Dat terwijl we toch niet echt hoge eisen stellen aan kamperen. Na afloop was hij niet bereikbaar voor commentaar. Maar goed, genoeg geklaagd. We hebben twee weken Mongolië overleefd, en een fantastische reis gehad, die we meer te danken hadden aan onze geweldige chauffeur Agi en gids Turbolt.

Turbolt noemde zichzelf True, maar aangezien wij denken dat hij niet altijd de waarheid spreekt noemen we hem liever Tru. Tru is 20 jaar, stoer zoals past bij zijn leeftijd en begroette Ruben meteen met een hippe handruk zoals hiphopjongeren in Nederland dat ook doen. Tru had Engels geleerd in India en leefde tegenwoordig in de stad Darhan. Oorspronkelijk is Tru opgegroeid op het platteland tussen de paarden en nomaden. Een van zijn eerste vragen aan ons was dan ook of we paard konden rijden. Voor Tru was dit zijn eerste tour als gids, en ook zijn eerste tour door zijn eigen land bleek later.
Agi is 39, een nomaad die woont in een ger (typisch Mongoolse tent) met zijn vrouw, twee kinderen en daaromheen vele paarden en vee. Agi had al vier jaar chauffeurservaring. Het bleek precies de persoon die we nodig hadden. Altijd goedlachs en met een vriendelijke blik in zijn ogen. En een passende tegenhanger voor de ondeugende Tru.

Onze tour bestond uit vele 'lange' kilometers over zandsporen, maar vooral uit de bezichtiging van schitterende, afwisselende landschappen. Voor ons Nederlanders bijna beangstigend hoe uitgestrekt dit land is, zonder inmenging van door de mens gecreërde objecten. Een voorraad voedsel, vierwielaandrijving en voldoende vocht zijn hier van levensbelang. We bezochten onder andere een gebied met rood gesteente, lijkend op een mini-Grand Canyon, waar vele dinosaurusskeletten liggen. Ook zagen we echte woestijn, enorme rotsformaties waar water doorheen liep, weidse graslanden met enorme groene heuvels inclusief Schotse weersomstandigheden en een vulkanisch gebied vol gesteente, bossen en meren.

We hebben de mooiste herinneringen aan de Mongoolse gezinnen die ons onderweg van harte welkom heetten. Zonder te kloppen loopt men hier de gertenten binnen. Meestal zit of ligt er ergens in de tent wel een lid van de familie die je een kom airag, merriemelk, aanbiedt samen met een stuk harde, gedroogde kaas. Weigeren is geen optie, alles wat je in de ger aangeboden krijgt moet je aannemen. De lichtalcoholische merriemelk was soms best lekker en verfrissend. Maar die stukken kaas, we wisten er een hele verzameling van aan te leggen. Stiekem verdween ieder stuk namelijk in onze broekzak. Ondertussen bleven de buren en familieleden ook binnendruppelen. Dat was duidelijk de normale gang van zaken, niemand keek meer op wanneer een nieuw persoon de tent in of uit stapte.
Het is bizar om je te realiseren hoe deze mensen de dagen doorbrengen. De grootste dagbesteding bestaat uit het verzorgen van de dieren; het melken van het vee en ze van de ene plek naar de andere jagen. Daarnaast bewerken ze de dierlijke producten tot voedsel of gebruiksvoorwerpen. Werkelijk alles wordt gebruikt en niets wordt weggegooid. Het vlees, de melk, de huid, het haar, de botten, je kan je er amper iets bij voorstellen.

We hebben genoeg meegemaakt om lappen tekst te kunnen produceren. Ons dagboek begint dan ook al een behoorlijke omvang te krijgen. Wellicht dat de beelden hieronder onze belevenissen beter tot uitdrukking kunnen brengen.